Kriptoloji, kriptografi ve kriptoanaliz alanlarını kapsayan veri şifreleme bilimidir. Yunancada "gizli" anlamına gelen kryptos ve "yazı" anlamına graphein kelimelerinin birleşiminden oluşan kriptografi, bir verinin istenmeyen kişiler tarafından okunamayacak hale getirilmesini sağlayan matematiksel tekniklerdir. Kripto analiz ise şifreleri çözme teknikleridir.

Kriptografinin geçmiş çok uzun yıllar öncesine dayanır. İlk kriptolog, 4000 yıl önce yaşamış Mısırlı bir kâtiptir. Daha sonraları Spartalılar da kriptografiyi kullanmışlardır.

II. Dünya savaşında da aktif olarak kullanılan kriptografi yöntemleri savaşın sonucunu büsbütün değiştirmiş ve şifrelemenin önemini tekrardan göstermiştir.

İslam filozoflarından El Kindi de 9.yüzyılda da Jül Sezar'ın kullanmış olduğu ve harflerin yerinin değiştirilmesini temel alan Sezar şifrelemesini geliştirerek Frekans analizini bulan ilk kişi olmuştur.

Şifreleme teknikleri de kendi içinde dallara ayrılır geçmişte kullanılmış tekniklerin yanı sıra günümüzde de kullanılmaya devam eden modern teknikler vardır.

1)Substitutions (Yerine Koyma) Yöntemi: Bu teknikte harfler veya semboller farklı harfler veya sembollerle yeri değiştirilerek veri anlamsız hale getirilir.

2)Transpositions (Konum Değiştirme) Yöntemi: Bu teknikte ise veri içeren anlamlı metin içerisindeki harflerin sırası değiştirilerek veri şifrelenmiş hale getirilir. Sezar şifrelemesi bu yönteme örnektir.

1)Simetrik Şifreleme: Simetrik şifreleme, şifrelenecek bilginin tek bir gizli anahtar ile şifrelenip çözülmesini sağlayan yöntemdir.

2)Asimetrik Şifreleme: Asimetrik şifreleme, genel ve özel olmak üzere iki farklı anahtar kullanılarak yapılan şifreleme yöntemidir. Genel anahtar herkes ile paylaşılabilirken özel anahtar sadece şifreleyen tarafından saklanır.

3)Kriptografik Hash Fonksiyonları: Kriptografik hash fonksiyonları içerisinde gizli olan verinin boyutundan bağımsız olarak belirli uzunluğa sahip bir çıktı oluşturan şifreleme yöntemidir. Oluşan her çıktı girilen veriye özeldir. Girilen veride yapılan en ufak değişiklik tüm çıktının değişimine sebep olur.

Yukarıda bir çok şifreleme yönteminden ve bunların güvenliğinden bahsettik. Her ne kadar yukarıda bahsettiğimiz yöntemlerde kullanılan metotların anlaşılması ve şifrelerinin çözülmesi uzun bir süreç olsa da günümüze kadar çözülmesi imkansız olan bir şifreleme tekniği geliştirilememiştir. Kuantum kriptografisi bu konuda hem kendinden önceki yöntemlerin kolayca çözülmesini sağlayabilecek hem de şifrelerin güvenliğini daha sağlam hale getirecektir. Kuantum bilgisayarlarda asıl amaç anahtar değişim protokolünü daha güvenilir hale getirmektir. Kuantım bilgisayarları ile anahtar iletimi daha hızlı hale getirilir ve üçüncü bir tarafın anahtarı kopyalaması imkansızlaştırılmış olur. Teknolojinin ilerleyişi ve kuantum bilgisayarlarının gelişimi ile bizlerde bilginin paylaşımının nasıl daha güvenli hale getirileceğini hep birlikte göreceğiz.