Ethereum Gas Nasıl Çalışır? Gas Price ve Gas Limit Nedir?

Ethereum gas, Gwei birimi, gas limiti(gas limit) ve gas fiyatı(gas price) nedir?

Gas, bir Ethereum zincirinde belirli bazı işlemler sonucunda harcanacak enerjinin miktarını ölçen hesaplama birimine atıfta bulunur. [1] Ethereum blokzincirinde her bir işlemin çözülmesi ve onaylanması madenci diye tanımladığımız kişilerin, bilgisayarlarının enerjilerini kullanarak bloklardaki şifreleri çözmesine bağlıdır.

Bunun yanı sıra Ethereum ağındaki akışı, güveni ve hızlılığı sağlamak için ise madencilere(miners) ihtiyaç duyulur. Madenciler işlemleri tamamlamak için bilgisayarlarının ihtiyacı olan elektrik enerjisini kendi ceplerinden harcayacakları için kazanç almayı beklerler. Bir bakıma ağdaki çarkın dönebilmesi için madecilerin(miner) teşvik edilmesi gerekmektedir.

Ethereum ağında işlem yapacak bir kullanıcı işlem ücreti olarak göndereceği miktarı -maksimum gas- belirleyebilmektedir. Maksimum gas miktarının artması, harcanacak enerjiye karşılık gelecek değerin artması anlamına geldiğinden dolayı madecinin işlemi tamamlaması daha hızlı olacaktır. Tam tersi şekilde maksimum gas miktarının azaltılması, madencinin işlemi tamamlamasını yavaşlatacak veya işlemin ilerlemesine engel olacaktır.

Gaz limiti, bir işlemde tüketmek istediğiniz maksimum gaz miktarını ifade eder. [1, Ethereum.org] Yani, gaz limiti EVM(Ethereum Sanal Makine)'de gerçekleşecek her işleme karşılık sizin verebileceğiniz maksimum gas miktarıdır.

Ethereum blokzincirinde yapılacak basit işlemler için gas limiti 21,000 adet gas olarak belirlenmiştir. Ancak ağdaki işlemlerin akıllı sözleşmeler vb ile karmaşıklaşmasıyla birlikte gerekli olan gas miktarı klasik miktarın üzerine çıkacağı için gas limitinin de arttırılması gerekmektedir.

Örneğin, klasik bir işlem gerçekleştirmek için 38,000 gas adetini limit olarak belirlediniz. Klasik işlemlerde gerekli limit 21,000 gas olduğu için girmiş olduğunuz fazla miktar işlemin tamamlanması ardından hesabınıza geri gönderilecektir. Bu da geri alacağınız gas miktarının (38,000 - 21,000) = 17,000 olacağını gösterir.

Bir işlemde, gerekli olan gas limitinin altında bir değer gönderdiğinizde madenci işlemi başlatsa dahi işlem belirlediğiniz gas limitine gelene kadar sürdürülür ve ardından işlemler yarıda kesilir. Ancak limitiniz gereğinden düşük olduğu ve işleminiz başlatıldığı için gas ücreti harcanmış olur. Yani geri ödeme alamazsınız.

Her bloğun bir rezerv fiyatı olarak hareket eden bir taban ücreti vardır. Bir bloğa dahil edilmeye uygun olmak için, gaz başına teklif edilen fiyatın en azından taban ücrete eşit olması gerekir. [1, Ethereum.org]

Gas price (gas ücreti), birim gaza karşılık gelen değerdir ve ETH birimindeki Gwei ölçüsüyle temsil edilir. Gwei gas ücretleri Ethereum'un yerel para birimiyle - ETH- ödenir.

Her 1 gwei, 0.000000001 ETH'ye (10-9 ETH) eşittir. [1, Ethereum.org]

Gas fiyatları, ETH'a göre daha hassas miktarda olan gwei birimiyle belirtilerek okunabilirlik arttırılmıştır.

Gas price ve gas limit kavramlarını gördüğümüze göre örnek bir işlem ücreti hesabı yaparak öğrendiklerimizi kalıcı kılabiliriz.

Örneğin, Ethereum ağında işlem yapacak olan ve işlemi kurgulayan iki anonim kişi düşünelim. Selami ve Deniz. Deniz, ETH blokzincirinde kendi akıllı kontratını yazarak bir yapı kurgulamış biri ve Selamiuse Deniz'in kurguladığı yapıyı kullanacak diğer kişi olsun.

Deniz'in kontratı için gerekli gas limit 36.000 adet olsun. Her işlem için gerekli birim gaz fiyatı 300 gwei olduğunda Selami'nin ödemesi gereken tutar (36,000 * 300) = 10.800.000 gwei yani 0,0108 ETH olacaktır.

Kısaca, gaz ücretleri Ethereum ağının güvenliğini sağlamayı amaçlar.[1, Ethereum.org]

Gaz ücretleri, Ethereum ağındaki her işlemin ardından alınarak kötü niyetli kişileri aldatıcı işlem (spam) göndererek ağa zarar vermesini engeller ve böylelikle ağ güvenliğini sağlar.

Merkeziyetsiz uygulamalardaki, akıllı kontratlardaki ya da işlemlerdeki kötü niyetle hazırlanan ya da tesadüfi olarak bulunan kodların oluşturabileceği sorunu önlemek için de gas ücretleri kullanıcılardan her işlem sonrası alınır. Gas limitinden fazla gönderilen işlem ücretleriyse işlemlerin tamamlanmasının ardından kullanıcılara iade edilir.

[Ethereum.org]

Bu yazımızda gas kavramının ne olduğunu, ne amaçla kullanıldığını, birim gas fiyatı(gas price) ve gas limit kavramını örnekler vererek açıklamaya çalıştım. Sorunuz olursa yorumlar kısmından bize iletebilirsiniz. Gelecek yazılarda görüşmek üzere.. Kendize iyi bakın.